کارشکنی‌های دولت سعودی برای انجام مناسک حج ایرانی‌ها با وجود چند مرحله مذاکره و حسن نیت طرف ایرانی سرانجام به منتفی شدن برگزاری آن در سال پیش رو منجر شد. الزامات حج عزتمندانه- محمد سالاری*
ارزيابي‌ها نشان مي‌دهد رفتار سعودي‌ها در ممانعت از حضور زائران ايراني در مراسم حج تمتع امسال تماماً جنبه سياسي داشت و به نوعي آنها تلاش داشتند از اين فريضه ديني به عنوان مستمسكي به منظور امتيازگيري از جمهوري اسلامي بهره برداري كنند. در طول چند ماه گذشته، طرف ايراني با حسن نيت در مذاكرات مربوط به حج پيش رو وارد گفت‌و‌گو با مقامات سعودي شد تا مسائل و مشكلات مربوط به حج 95 حل و فصل شود و اختلاف‌ها و تنش‌هاي سياسي به دور از فريضه مقدس حج و از كانال‌هاي ديگري مورد بررسي قرار گيرد. با اين حال رفتار سعودي‌ها نشان داد كه آنها اهل گفت‌و‌گو و تعامل نيستند بطوري كه براي هيأت مذاكره كننده ايراني به سختي ويزا صادر كردند و حتي با وجود پاسپورت سياسي گروه مذاكره كننده، از آنها انگشت نگاري كرده و وسايل آنها را مورد تفتيش قرار دادند. بازي سياسي سعودي‌ها با مسأله حج، به اينجاها ختم نشده است. آنها براي موجه جلوه دادن خود تفسير متفاوتي از مذاكره با طرف ايراني ارائه كرده و خود را مبرا از كارشكني‌هاي موجود نشان داده‌اند. پادشاهي سعودي با درپيش گرفتن سياست تفرقه افكنانه مذهبي به طرز ناشيانه‌اي توپ را به زمين ايران انداخته و مدعي است كه عدم همكاري طرف ايراني باعث محروم شدن حجاج اين كشور از مراسم معنوي امسال شد، اين در حالي است كه پيش شرط‌هاي غير اصولي كه وزارت حج سعودي براي زائران ايراني تعيين كرده به طرز زيانباري برخلاف شأن و حرمت حاجيان كشورمان است. از جمله اين پيش شرط‌ها صدور رواديد در كشور ثالث به خاطر غير فعال بودن سفارت آنها در تهران است. عدم اجازه فرود به هيچ يك از هواپيماهاي ايراني و تخصيص حق جابه‌جايي زائران كشورمان فقط با هواپيماي سعودي و بهانه تراشي در كيفيت برگزاري مراسم و تعيين شرط و شروط براي نحوه عبادت حاجيان ايران همچون ممنوعيت برگزاري مراسم دعا و نيايش به صورت دسته جمعي، قدغن بودن مراسم برائت از مشركين و ممنوعيت توزيع جزوات بعثه از ديگر مانع تراشي‌هاي آنها است. در كنار همه اين پيش شرط‌هاي ناروا، مذاكره كنندگان كشورمان مسأله امنيت جاني حجاج را مطرح كردند،خواسته‌اي كه با تــــوجه به سوء مديريت و بي‌كفايتي مسوولان سعودي برگزاري حج كه فاجعه تأسف بار منا را در سال گذشته رقم زد، بسيار عقلاني و فاقد انگيزه‌هاي سياسي است. با توجه به شرايط نا آرام منطقه و شكست سعودي‌ها از ايران در مذاكرات سياسي در موضوع سوريه و حتي درگيري‌هاي نيابتي دو كشور، به نظر مي‌رسد آنها سعي دارند در مسأله حج ايران را تحت فشار قرار داده يا به نوعي به تسويه حساب سياسي مبادرت كنند. خوشبختانه در داخل كشور بر روي موضوع حج عزتمندانه اتفاق نظر وجود دارد،چرا كه در غير اين صورت، به دليل بي‌مسووليتي و ناتواني سعودي‌ها در اداره كردن مناسك حج، نبود تضمين كافي براي امنيت حجاج كشورمان ممكن است رخدادهاي پيش‌بيني نشده‌اي را رقم بزند كه طبعاً در چنين شرايطي دولت سعودي هم از قبول مسووليت هرگونه بي‌نظمي شانه خالي مي‌كند. بنابراين به نظر مي‌رسد با توجه به اعلام بي‌نتيجه بودن مذاكره براي حج امسال به دليل كارشكني طرف سعودي بهتر است تا قبول همه شرايط منطقي ايران از سوي سران سعودي از قبول انجام حج در شرايط نامطمئن اجتناب كرده و طبق مصالح كشور و مقتضيات عزتمندانه حجاج كشورمان عمل كنيم.
