حضور وزيران خارجه جمهوري آذربايجان و تركيه در نشست سه جانبه رامسر و اجلاس سه جانبه ايران، آذربايجان و روسيه در باكو در هفته گذشته، ديپلماسي فعال و منطقه‌اي جمهوري اسلامي ايران با همسايگان شمالي را در كانون توجه قرار داد.
فعال شدن اين ديپلماسي فرصتي بود تا يك بار ديگر بحث درياي خزر و ديپلماسي مرتبط با آن از طريق چهل و چهارمين اجلاس گروه كاري تعيين رژيم حقوقي درياي خزر با حضور نمايندگان جمهوري آذربايجان، روسيه، تركمنستان و قزاقستان مورد بررسي كشورهاي مرتبط قرار بگيرد.
ضرورت تشويق و توسعه همكاري هاي اقتصادي-تجاري بر مبناي اصول برابري و منفعت متقابل وتداوم تلاش هاي همه‌جانبه با هدف حفظ درياي خزر به عنوان درياي صلح و دوستي و امنيت و همكاري و تاكيد بر نهايي كردن كنوانسيون رژيم حقوقي درياي خزر در اسرع وقت از جمله مواردي است كه طرفين بر تحقق آن اتفاق‌نظر دارند.
همچنين، پايبندي نسبت به تاسيس كمربند صلح و ثبات، امنيت، شكوفايي و همكاري منطقه اي در همه بخش ها از ديگر زمينه هايي است كه بستر ساز تعامل چند جانبه موفق ايران و كشورهاي حاشيه درياي خزر خواهد بود.
در كنار اين موضوعات، مي توان گفت كه ديپلماسي ايران در منطقه قفقاز در شرايط كنوني، بيانگر اراده كشورهاي اين منطقه در زمينه يافتن بسترهاي جديد همكاري در حوزه هاي ترانزيت، تجارت و انرژي و ايفاي نقش براي حفظ صلح و ثبات در منطقه است.
فعال بودن ديپلماسي جمهوري اسلامي در حوزه قفقاز همچنين اين پيام را به كشورهاي دوست و متحد مي‌رساند كه ايران نه تنها با هيچ كشوري در منطقه قفقاز و آسياي مركزي بر سر هر موضوعي تنش ندارد بلكه ظرفيت آن را دارد كه تنش‌هاي ايجاد شده را از طريق ساز و كارهاي ديپلماتيك مديريت كند.
با وجود تلاش آمريكا و ديگر بازيگران وابسته به غرب در راستاي حذف نقش آفريني ايران از معادلات ديپلماتيك فرامنطقه‌اي، استراتژي تعامل با همسايگان كماكان در دستور كار سياست خارجي دولت تدبير و اميد قرار دارد و به عبارتي بهترين روابط با كشورهاي اين منطقه برقرار شده است.
نشست رامسر و به دنبال آن باكو نشان داد كه ديپلماسي فرامنطقه اي ايران منحصر به منطقه خاورميانه نبوده و جمهوري اسلامي هر كجا كه لازم باشد مي تواند با بهره گيري از سازو كارهاي ديپلماسي عمومي نقش فعالي را در عرصه سياست خارجي ايفا كند.
اين نشست ها از يك سو توانمندي ديپلماسي ايران در حوزه درياي خزر را به اثبات رساند و از سوي ديگر زمينه اي را فراهم كرد تا گفتمان ديپلماتيك دولت تدبير و اميد با موضوع حمايت از پيشنهاد ايران در خصوص جهان عاري از خشونت و افراط (مصوب سازمان ملل) و درخواست اجرا و عملياتي كردن مفاد آن، در كانون توجه واقع شود.
اساس ديپلماسي راهبردي ايران در نشست هاي رامسر و باكو تاكيد بر پيگيري مسائل منطقه اي و جهاني با مد نظر قرار دادن چالش هايي است كه جهان امروز گرفتار آن است.
از جمله مهم‌ترين اين اهداف با توجه به آسيب‌پذير بودن منطقه قفقاز به لحاظ نفوذ گروه‌هاي تروريستي تكفيري، تاكيد بر پايبندي نسبت به منشور ملل متحد و اصول جهان شمول حقوق بين‌الملل و اهميت تشديد مبارزه با تهديدات و چالش‌هاي نوظهور عليه ثبات و امنيت منطقه اي و اعلام آمادگي براي تعامل نزديك تر در مبارزه عليه تروريسم، افراط‌گرايي، جرايم سازمان يافته فراملي و قاچاق مواد مخدر است. بي شك بازتوليد برجام و الگوهاي تفاهم و گفت وگو مي‌تواند جمهوري اسلامي ايران را در كانون تعامل ميان ملت‌هاي منطقه و جهان قرار دهد.
به خصوص اينكه رئيس جمهور محترم، پرچمدار ايده «جهان عاري از خشونت» بوده و با توجه به اينكه برجام، الگويي عملي از تعامل ميان گروه هايي را ارائه داد كه بر سر منافع مشترك رقابت دارند؛ اكنون به جرات مي توان ديپلماسي ايران در عرصه منطقه و جهان را جزو موثرترين ابزارهاي ديپلماسي عمومي براي حل چالش ها و تقويت تعامل با ديگر بازيگران نظام بين‌الملل قلمداد كرد.
