به نظر می رسد حوثی های یمن (انصارالله) مسیر زیگزاگی را در برابر حملات به کشتی های مرتبط با اسرائیل و درگیری با امریکا در پیش خواهد گرفت. پیش بینی می شود در کوتاه مدت، حملات به کشتی ها را کم خواهند کرد و فتیله تنش های نظامی پایین خواهد آمد.
عصرایران – ارتش امریکا بامداد جمعه و شنبه گذشته حملات هوایی علیه پایگاه های نظامی دولت حوثی های یمن انجام داد. ارتش انگلیس هم تنها در حملات جمعه مشارکت داشت. این اتفاق در واکنش به حملات حوثی های یمن به کشتی های مرتبط با اسرائیل صورت گرفت.
به دنبال این حوادث می توان به نکات زیر اشاره کرد:
تهدیدی که اجرا شد
دخالت نظامی امریکا در دریای سرخ و حمله به مواضع حوثی های یمن قابل پیش بینی بود. حملات به کشتی ها در گذرگاه آبی بین المللی مهم و سرنوشت سازی مثل باب المندب، اقتصاد جهانی را تحت تاثیر قرار می دهد و واکنش قدرت های جهانی را برمی انگیزد. تنگه باب المندب، دریای سرخ را به اقیانوس هند و در واقع شرق و غرب جهان را متصل می کند. به همین دلیل طرح امریکا در شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه حملات حوثی های یمن در دریای سرخ، بدون هیچ مخالفی تصویب شد.
روسیه و چین با وجود اینکه در جبهه مخالف امریکا و اسرائیل هستند اما در این باره، از دادن رای مخالف و وتو خودداری و به رای ممتنع اکتفا کردند. با اینکه می دانستند این مصوبه زمینه حقوقی حملات امریکا به حوثی های یمن – انصارالله را توجیه می کند. چین و هند به عنوان اقتصاد دوم و سوم جهان از منع کشتیرانی باری از عبور از باب المندب آسیب بسیاری می بینند. بازماندن آبراهای بین المللی کشتیرانی جهان، یک خط قرمز جهانی است.
از ابتدا مشخص بود امریکا در این موضوع دخالت می کند و به واکنش نظامی می پردازد اما اینکه این واکنش نظامی تا چه اندازه می تواند تاثیرگذار باشد و حوثی های یمن (انصارالله) را از ادامه حملات منع کند جای تامل و بررسی بیشتری دارد.
کشتی لیدر گالکسی به دلیل ارتباط مالکیت آن با یک بازرگان اسرائیلی توسط حوثی های یمن توقیف شد
کشتی لیدر گالکسی
تنهایی امریکا
هیچگاه تصور نمی شد امریکا برای عملیات نظامی در خاورمیانه، این چنین از سوی هم پیمانان منطقه ای خود تنها باشد و جز بریتانیا، هیچ کدام از کشورهای هم پیمان غربی و خاورمیانه ای، به یاری او نیایند. ارتش امریکا در حملات علیه یمن، نتوانست از هیچ کدام از پایگاه های نظامی خود در منطقه خلیج فارس استفاده کند.
در حملات بامداد جمعه به مراکز نظامی حوثی های یمن (انصارالله) جنگنده های مستقر در ناوهواپیمابر ایزنهاور و زیردریایی فلوریدا امریکا مجهز به موشک های کروز امریکا مشارکت داشتند. همچنین جنگنده های انگلیسی تایفون از پایگاه خود در قبرس به سمت جنوب دریای سرخ پرواز کردند تا اهداف تعیین شده را در یمن بمباران کنند. چون فاصله زیادی میان قبرس و یمن وجود دارد این جنگنده ها مجبور شدند در مسیر پروازی و در آسمان، سوختگیری هوایی کنند.
در حملات شنبه گذشته هم ناوشکن «یواس‌اس کارنی» نیروی دریایی امریکا به سمت یمن شلیک کرد.
به جز بحرین، هیچ کدام از کشورهای منطقه و ساحلی دریای سرخ در عملیات امریکا علیه یمن مشارکت یا حمایت صریح و شفاف نداشتند.
اینکه چرا امریکا در این وضعیت قرار گرفته است پاسخ روشنی دارد. این کشورها نمی خواهند درعملیاتی مشارکت داشته باشند که در چارچوب کلی حمایت از اسرائیل و علیه غزه تعریف می شود ولو در حد اجازه دادن به دولت های امریکا و انگلیس برای استفاده از جنگنده ها و پایگاه های نظامی خود در منطقه باشد.
حملات علیه حوثی های یمن برای جلوگیری از حملات آنها علیه کشتی های مرتبط با اسرائیل است. حوثی های یمن گفته اند این اقدام را در حمایت از مردم غزه در برابر جنگ اسرائیل انجام می دهند. در نتیجه هر گونه حمایت از حملات امریکا – انگلیس علیه یمن به عنوان حمایت از اسرائیل در برابر غزه به شمار می آید.
ضمن اینکه حوثی های یمن با شلیک پهپاد و موشک به سمت اسرائیل در حمایت از مردم غزه، خود را در موقعیت جنگ علیه اسرائیل قراردادند. در این شرایط کشورهای منطقه نمی خواهند در صف حامیان اسرائیل و علیه مردم غزه باشند.
دلیل دیگر هم نگرانی از واکنش حوثی های یمن است. حوثی های یمن از قدرت حملات پهپادی و موشکی بالایی برخوردارند و می توانند به کشورها منطقه حمله و به آنها آسیب وارد کنند.
نقشه منطقه
در این عملیات، دو کشور امریکا و بریتانیا حمله کردند. تعدادی از کشورها شامل بحرین، استرالیا و هلند پشتیبانی کردند. 5 کشور کانادا المان دانمارک نیوزیلند وکره جنوبی هم در بیانیه مشترک، حملات را تایید کردند. هیچ کدام از کشورهای منطقه به جز بحرین در این سه سطح دیده نمی شود.
در جنگ امریکا برای پایان دادن به اشغال کویت از عراق معروف به جنگ خلیج فارس در سال 1369 شمسی (1991 میلادی) 35 کشور از جمله کشورهای عربستان سعودی و مصر و انگلیس و فرانسه مشارکت داشتند. در حمله امریکا به عراق در سال 2003 ، کشورهای عربی به جز کویت بقیه مخالف بودند اما مانع از استفاده از پایگاه های خارجی در خاک خود نشدند. در آن حمله در کنار انگلیس، اسپانیا هم در حمله همراهی کرد اما فرانسه مخالف بود. در حمله کنونی به یمن از فرانسه و اسپانیا خبری نیست و آنها مشارکت نکردند.
شاید این برای نخستین باری باشد که امریکا به لحاظ همراهی کشورهای منطقه، این چنین در منطقه خاورمیانه و اروپا تنها می شود.
این در حالی است که تا چند سال قبل شماری از کشورهای عربی منطقه به رهبری عربستان سعودی وارد جنگ چند ساله اما بی نتیجه علیه حوثی های یمن شده بودند.
در میان همه کشورهای ساحلی دریای سرخ یعنی اردن و عربستان سعودی در یک سو و مصر، سودان، جیبوتی، اریتره و سومالی در سوی دیگر، هیچ کدام موضع گیری صریح در حمایت از حملات امریکا نداشتند.
این وضعیت کم سابقه ای برای امریکا و کشورهای غربی در منطقه به شمار می رود. این در حالی است در همه عملیات های نظامی و جنگ های امریکا در خلیج فارس و منطقه خاورمیانه، کشورهای منطقه کم و بیش مشارکت داشتند. جنگ 2003 علیه عراق ، جنگ 2001 علیه افغانستان، جنگ 1991 علیه عراق و ازادسازی کویت. در همه این عملیات ها کشورهای جنوب خلیج فارس با امریکا همراهی پررنگ یا کمرنگی داشتند اما این برای نخستین باری است که جز بحرین، هیچ کدام هیچ مشارکتی ندارند.
حوثی ها، دولت یا گروه ؟
براساس تعریف امریکا و سازمان ملل، حمله امریکا به حوثی ها انصارالله یمن به عنوان حمله به یک کشور مستقل انجام نشد بلکه در چارچوب حمله به یک گروه نظامی و مخالف دولت یمن صورت گرفت. این موضوع، زمینه حمله را بیشتر توجیه می کند. دولت انصارالله یمن از سوی کشورهای جهان و سازمان ملل به رسمیت شناخته نمی شود بلکه به عنوان یک گروه مسلح مخالف دولت تعریف می شود.
یمن دارای دو دولت است که شمال و جنوب این کشور را تحت کنترل خود دارند. اسم هر دو دولت یعنی جمهوری یمن و پرچم آنها هم یکسان است. دولت صنعا یا حوثی ها (انصارالله) یمن کنترل صنعا پایتخت و شمال کشور را در دست دارد. دولت عدن هم جنوب کشور را اداره می کند. میان این دو دولت بر سر کنترل سراسر کشور جنگ داخلی وجود دارد اما دو طرف به توافق موقت آتش بس رسیده اند. دولت صنعا (حوثی ها) مورد حمایت ایران و دولت عدن مورد حمایت عربستان سعودی است.
پرواز جنگنده های بریتانیایی از پایگاه قبرس برای هدف قرار دادن یمن – بامداد جمعه
پرواز جنگنده های امریکایی برای هدف قرار دادن یمن
از نظر کشورهای جهان و سازمان ملل متحد به استثنای ایران، دولت عدن به عنوان دولت رسمی یمن شناخته می شود و دولت حوثی های یمن به عنوان گروه شورشی و مخالف دولت به شمار می اید. از نگاه تهران اما عکس این وضعیت، صادق است. مقامات دولت صنعا ، به شدت از ایران حمایت می کنند و سران دولت عدن یمن به شدت علیه جمهوری اسلامی هستند.
تهران، دولت حوثی ها – انصارالله را دولت رسمی یمن می داند و به همین دلیل سفارت یمن در تهران را تحویل سفیر حوثی ها – انصارالله داده است.
البته بسیاری از افراد عادی و حتی مسوولان ایرانی هم متوجه این تفاوت نیستند. به عنوان مثال شبکه خبر سخنرانی رئیس شورای ریاست یمن را در سازمان ملل متحد پخش زنده کرد به خیال اینکه این مقام همان دولت مورد حمایت ایران است. در حالی که او متعلق به دولت عدن بود و به شدت علیه جمهوری اسلامی سخن گفت و سخنانش هم به صورت زنده از شبکه خبر پخش شد.
در نشست منطقه ای در دوحه قطر هم به هنگام سخنرانی رئیس هیات یمن، هیات ایرانی به طور کامل حضور داشت چون فکر می کرد متعلق به دولت انصارالله است اما سخنرانی تند سخنران علیه تهران، هیات ایرانی را غافلگیر و مجبور به ترک سالن کرد.
از سوی دیگر ، چون حوثی ها – انصارالله یمن به عنوان یک دولت از سوی کشورهای جهان از جمله امریکا و اروپا و سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته نمی شوند ابزارهای فشار کمتری از سوی سازمان ملل و کشورهای غربی بر آنها وجود دارد. قطعا اگر دولت انصارالله یمن از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته می شد نمی توانست به راحتی اکنون اینگونه علیه اسراییل و کشتی های های مرتبط با آن موشک و پهپاد شلیک کند.
جنگ تقویت کننده علیه حوثی های یمن
عربستان سعودی در سال ۲۰۱۵ در راس ائتلاف نظامی با مشارکت شماری از کشورهای عربی از جمله امارات، بحرین، سودان، مراکش و همچنین پشتیبانی امریکا، جنگ همه جانبه و محاصره کامل علیه حوثی های یمن – انصارالله آغاز کردند اما بعد از گذشت چند سال، جنگ بی نتیجه بود.
آنها نتوانستند دولت حوثی های یمن را نابود کنند و انصارالله را از حکمرانی بر صنعا و شهرهای مهم مثل بندر الحدیده کنار بزنند. این در حالی است که این جنگ علاوه بر هوایی، شامل حمله زمینی و محاصره کامل زمینی – هوایی – دریایی هم بود ولی موفق نشد و تنها توانست مانع از کنترل کامل دولت حوثی های یمن بر سراسر خاک یمن شود. این جنگ همچنین ادامه حیات دولت ضعیف عدن در جنوب یمن را تضمین کرد.
اعضای انصار الله یمن – حوثی ها
حوثی های یمن در این جنگ توانستند ضربه های دردناک موشکی پهپادی به عربستان سعودی و امارات و نیروهای بحرین وارد کنند. به همین دلیل هم اکنون نه کشورهای غربی مایل هستند وارد جنگ زمینی علیه آنها شوند و نه کشورهای منطقه علاقه ای به درگیری دوباره با حوثی های یمن دارند.
با این حال همه کشورهای عربی منطقه و در راس انها عربستان سعودی و امارات از این حملات امریکا و انگلیس علیه حوثی های یمن و تضعیف انها خوشحال اند. همچنین از اینکه موضوع حوثی ها از مسئله منطقه ای به معضل جهانی تبدیل شود و هزینه مقابله با آن به گردن امریکا و غربی ها بیافتد اسقبال می کنند.
آزمایش واقعی مقابله نظامی با امریکا
امریکا و بریتانیا حوثی های را مورد حمایت ایران توصیف می کنند و می گویند حوثی های یمن از تسلیحات موشکی و پهپادی ساخت ایران استفاده می کنند. اگر این سخن درست باشد می توان گفت رویارویی نظامی میان حوثی های یمن و ارتش امریکا به صحنه ای برای آزمایش واقعی تاکتیک ها و تسلیحات ایرانی در مقابله با ارتش امریکاست. آزمایشی که قبل از این در صحنه جنگ حوثی های یمن و ائتلاف عربستان سعودی و امارات موفقیت خود را نشان داده بود.
حمله کم ضرر
حوثی های یمن نگرانی بابت حملات امریکا و انگلیس علیه مناطق خود ندارند. انها می دانند این دو کشور به دنبال حمله زمینی نیستند و حملات هوایی نیز به صورت نقطه ای است و برخی مراکز نظامی آنها را مورد هدف قرار می دهد. حوثی ها نیز احتمالا می توانند بخش های آسیب دیده را اصلاح و جایگزین کنند. این حملات نمی توانند دولت حوثی ها را نابود کند یا حاکمیت آنها را بر چیند.
این احتمال هم مطرح است که با تضعیف قدرت نظامی حوثی ها، نیروهای دولت عدن به دنبال حمله به صنعا باشند. این موضوع یعنی لغو اتش بس و آغاز دوباره جنگ علیه عربستان سعودی و امارات. قطعا این دو کشور خواهان ازسرگیری جنگ نیستند. پس احتمال بروز دوباره جنگ داخلی در یمن منتفی است مگر اینکه دولت حوثی ها با شورش داخلی روبه رو شوند که این گزینه هم با توجه به تسلط اجتماعی – جمعیتی – حاکمیتی آنها بسیار بعید و دور از ذهن است.
پرواز جنگنده از ناوهواپیمابر امریکا در دریای سرخ برای مشارکت در عملیات یمن – بامداد جمعه
پرواز جنگنده از ناوهواپیمابر امریکا در دریای سرخ برای مشارکت در عملیات یمن – بامداد جمعه
آینده چه می شود؟
باید منتظر ماند و دید ایا این حملات انگلیس و امریکا علیه حوثی های یمن می تواند مانع از حملات آنها علیه کشتی های مرتبط با اسرائیل شود؟
در 3 روزی که از حملات علیه حوثی های یمن می گذرد آنها تاکنون حمله جدی و گسترده ای علیه کشتی های نظامی امریکا نداشته اند. به نظر می رسد به رغم واکنش تند رسانه ای اما حوثی های یمن به دنبال افزایش سطح تنش نیستند. به نظر می رسد حوثی ها کم کم از حملات به کشتی ها کم خواهند کرد تا فتیله تنش های نظامی پایین بیاید اما دوباره در مسیر زیگزاگی به حملات خود به صورت کم و زیاد ادامه می دهند.
حوثی های یمن تلاش می کنند وارد جنگ همه جانبه با امریکا نشوند و سطح تنش نظامی با واشنگتن بالاتر از سطح فعلی نرود.
علاوه بر این، حملات حوثی ها و درگیری با امریکا، می تواند بخشی از برنامه بزرگتر ایران در منطقه برای آزار نظامی آمریکایی ها و اجبار آنها به ترک منطقه باشد. برنامه ای که بخش های مختلف آن در خلیج فارس، عراق و سوریه در حال اجراست.
