این پروژه به حدی بزرگ و شگفت انگیز است که خود ژاپنی ها می گویند بعید است نظیر آن حتی در این کشور تکرار شود. بعد از راه اندازی این سازه منحصر بفرد، خسارت های ناشی از سیل در منطقه چندین برابر کاهش یافته است. در واقع این پروژه سیل را از روی زمین به زیر زمین منتقل می کند.
مدتی قبل از هلند به عنوان برترین کشور جهان در کنترل سیل نام برده و به روش ها و رویکردهای موفق این کشور در مدیریت آب اشاره کردیم که می توانید آن را اینجا ببینید. در ادامه معرفی الگوهای برتر کنترل سیل در جهان؛ این بار راهی کشور ژاپن خواهیم شد تا سیستمی فوق پیشرفته و شبکه ای فراتر از باور را معرفی کنیم که هر بیننده ای را متحیر می سازد.
توکیو به عنوان پرجمعیت ترین کلان شهر جهان همواره در معرض خطر سیل و آب گرفتگی قرار داشته است. شرایط جغرافیایی و سابقه بارش ها در ژاپن نیز تاییدی بر لزوم نگرانی و تدبیر در رابطه با سیل است.
براساس اطلاعات ارائه شده توسط سازمان هواشناسی ژاپن؛ در سراسر این کشور “بارش بیش از دو اینچ در یک ساعت” افزایش 30 درصدی طی سه دهه گذشته را به ثبت رسانده است. همچنین فراوانی “بارش های بیش از سه اینچ در یک ساعت” نیز افزایش 70 درصدی داشته است. سازمان هواشناسی ژاپن این افزایش بارش ها را با گرمایش جهانی مرتبط می داند که بخش هایی از کشور ژاپن را در نقشه خیس ترین(از منظر بارندگی) نقاط جهان قرار می دهد.
از سوی دیگر بالا آمدن آب اقیانوس ها کلان شهر توکیو را مستعد گرفتاری در توفان های اقیانوسی نیز کرده که تهدیدات جدی را متوجه زندگی 38 میلون شهروند آن می کند. بخش های گسترده ای از توکیو و حومه آن هم اکنون پایین تر از سطح دریا قرار دارند و این به مفهوم زنگ خطری جدی برای کلان شهر مذکور خواهد بود.
براساس مطالعاتی که شرکت “سوئیس ره” در سال 2014 نتایج آنرا منتشر کرد؛ بارندگی شدید همراه با زلزله های ویرانگر و سونامی ها توکیو و شهر بندری یوکاهاما را مبدل به خطرناک ترین منطقه پرجمعیت جهان از منظر گرفتاری در این بلایای طبیعی کرده است.
با توجه به این شرایط ژاپنی ها از یک روش کاملا متفاوت و جالب برای مقابله با سیل استفاده می کنند که ” سامانه زیرزمینی کنترل سیل” نام دارد. این سامانه در واقع یک سازه زیرزمینی عظیم است که از طریق تونل هایی ارتباط میان آن برقرار می شود.
پروژه در کاسوکابه در استان سایتاما اجرا شده است که این منطقه بخش بزرگی از بافت شهری حومه توکیو را تشکیل می دهد. نزدیکی کاسوکابه به آب و موقعیت اش در حومه توکیو آن را به محلی مناسب برای اجرای پروژه سامانه زیرزمینی کنترل سیل و حفظ توکیو از خسارت های سنگین مبدل کرده است.
ژاپن و سازه ضد سیل که مجسمه آزادی و شاتل فضای در آن جا می شود! (+فیلم/تصاور)
طراحی یک دالان زیرزمینی بسیار عظیم
این سازه که به شکل زیرزمینی اجرا شده، در سال 1992 پروژه کلید خورد و در اوایل سال 2006 به پایان رسید. تی بی ام یا ماشین های حفار تونل که یک فناوری پیشرفته محسوب می شوند، نقش مهمی در شکل گیری این سازه زیرزمینی داشته اند.
هزینه احداث این سامانه ضد سیل 2 میلیارد دلار اعلام شده است. هر چند در ابتدا بزرگی این عدد بسیار جلب توجه می کند اما همان طور که در فرمول “یک در برابر 10” اشاره کردیم بانک جهانی برآورد کرده که به ازای هر یک دلار سرمایه گذاری در مقابله با سیل، 7 تا 10 دلار سرمایه ای که قرار است بر اثر آن ویران شود حفظ می شود. از این رو 2 میلیارد دلار فقط یک سرمایه گذاری مطمئن با سود تضمینی بوده است.
این سازه زیرمینی از 5 سیلو به ارتفاع 65 متر و قطر 32 متر تشکیل شده که با 6.4 کیلومتر تونل به یکدیگر متصل شده اند.
سیلوها در عمق 50 متری زمین قرار دارند و هر سیلو بطور مستقل دارای آبگیر است. در انتهای این سامانه یک مخزن آب بسیار بزرگ در عمق 22 متری زمین قرار دارد که با طول 177 متر، عرض 78 متر و ارتفاع 25 متر.
این مخزن در واقع وظیفه تنظیم فشار سامانه را بر عهده دارد و با استفاده از پمپ های قدرتمند می تواند هر ساعت 200 تن آب را به روخانه ادوگاوا تخیله کند.
به طور مختصر سامانه این گونه کار می کند که هنگام بارندگی ها، آب از طریق این سیلوهای غول پیکر وارد مخزن و از مناطق مسکونی خارج می شود.
در اواخر سال 2015 باران و توفان شدید موجب ورود 670 میلیون فوت مکعب آب به تونل های زیرزمینی سامانه شد و تخلیه آن با پمپ های بزرگی که موتور آنها مشابه موتور به کار رفته در بوئینگ 737 بود، 4 روز زمان برد.
جالب است بدانید ژاپنی ها این مکان را با توجه به معماری شگفت انگیزش تبدیل به یک موزه کرده اند که گردشگران به طور رایگان می توانند از آن بازدید کنند. تور بازدید از “سامانه زیرزمینی کنترل سیل” برای گردشگران خارجی نیز امکاناتی مانند ترجمه همزمان توضیحات راهنمای تور را در نظر گرفته و اتفاقا استقبال بالایی هم داشته است.
کوئیهارو آبه مدیر سامانه کنترل سیل می گوید: مدیریت دقیق سامانه با یک برنامه ریزی بسیار منظم دنبال می شود زیرا کوچکترین اشکال در سیستم فضاساز برای آب می تواند به قیمت خسارات سنگین بر جان و مال مردم ژاپن تمام شود که این بخشودنی نیست.
این پروژه آنچنان شگفت انگیز است که آبه می گوید: اطمینان ندارم ژاپن بتواند پروژه مشابه ای را یکبار دیگر به پایان برساند.
آقای آبه با یک نمودار به توضیح میزان خرابی سیل پیش از اجرای این پروژه می پردازد. ستون نارنجی رنگ نمایانگر خانه های غرق شده در سیل طی سال های 1980 تا 1989 و ستون نارنجی رنگ همین آمار را برای سال های 2000 تا 2009 نشان می دهد.
نابویوکی تسوچیا کارشناس مقابله با سیل در مصاحبه خود می گوید: خیلی دشوار است که بگوئیم آنچه انجام داده ایم برای حفظ جان و امنیت شهروندان کافی است. ژاپن کشوری است که آمار بالایی در سیل، زلزله و سونامی دارد، از این رو چاره اندیشی ها کماکان باید تداوم داشته باشد.
