شاید وقت آن رسیده باشد که برخی از خانم ها یا آقایان پزشک از برج عاج خود پایین بیایند. پایین که آمدید کارت خوان نیز فراموش نشود. تکنولوژی جلوه های مختلفی دارد. یکی اشعۀ لیزر است و دیگری تماس اینترنتی با آن سوی دنیا و البته استفاده از کارت خوان. دستان حاذق تان را به اسکناس های آلوده نیالایید. بگذارید بیماران کارت بکشند!
در میان خوانندگان مطالب خود در طول این همه سال چند پزشک نامدار را می‌شناسم که هر از گاهی لطف خود را با پیام محبت آمیزی ابراز می‌کنند.
تازه اینها کسانی‌اند که می‌شناسم حال آن که قطعا شمار آنان بر پایۀ برآورد شغل و تحصیل مخاطبان فراتر از این افراد است. این را در همین آغاز آوردم تا بگویم به خاطر این بزرگواران و نیز به دلیل حساسیت‌های اطبای محترم در قبال انتقادات، مصلحت‌سنجی ایجاب می‌کرد سراغ موضوعات مرتبط با پزشکان نرویم اما مصلحت سنجی کار سیاست‌مداران است (بگذریم که ماه هاست درگیر و دار تشخیص یک مصلحت مرتبط با اقتصاد و سیاست مانده‌اند). از این رو بیان حقیقت را بر مصلحت شخصی ترجیح می‌دهم و صریح و روشن نکاتی را با این قشر فرهیخته در میان می‌گذارم.
اما اگر قرار باشد به پزشکان نپردازیم چون دوستانی می‌رنجند، به طریق اولی دربارۀ سیاست‌مداران نیز نباید بنویسیم که جدای رنجش، گاهی می‌توانند کاری هم دست آدم بدهند!
یا دربارۀ آموزش و پرورش ننویسیم چون تا نقدی به معلمان معطوف شود بحث قداست شغلی به میان می‌آید و قس علی هذا و این حکایت ادامه می‌یابد.
موضوع پزشکان به سه دلیل در جامعه و رسانه‌ها مطرح و بحث‌انگیز شده است.
پزشکان محترم! از برج عاج‌تان پایین بیایید لطفاً
اول: سخنان رییس جمهوری در جلسۀ رأی اعتماد به وزیر بهداشت و درمان بود. آنجا که گفت: «در ایران پزشک را طوری تربیت می‌کنیم که تزریق آمپول را دونِ شأن خود می‌داند. در کشورهای پیشرفته، جراح، خود بیمار را به دست‌شویی می برد، زخم او را می‌شوید اما پزشکان ما فکر می‌کنند تافتۀ جدا بافته هستند. این نگاه باید در دانشکده‌های پزشکی اصلاح شود. دانشکده‌های پزشکی باید متحول شوند. این مهم‌ترین وظیفۀ وزیر جدید بهداشت است.»
موضوع دوم اظهارات چند نمایندۀ مجلس درباره تصویب الزام استفادۀ پزشکان از دستگاه کارت‌خوان به منظور کنترل درآمد پزشکان از نظر مالیاتی است خصوصا کارانه‌های نظام سلامت که مالیات آنها دریافت نشده است.
سومی هم این است که نمایندگان مجلس در جلسۀ اول اسفندماه مالیات ده درصدی را به این صورت تصویب کردند:«مراکز درمانی اعم از دولتی و خصوصی و عمومی ونیروهای مسلح و خیریه ها موظف اند ده درصد حق‌الزحمه یا حق‌العمل پزشکی را که به موجب دریافت وجه صورت‌حساب‌های ارسالی به بیمه‌ها و یا نقدی از طرف بیمار پرداخت می‌شود به عنوان علی‌الحساب مالیات کسر کنند و به نام پزشک مربوط تا پایان ماه بعد از صدور صورت‌حساب به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند.»
جالب این که تنها 27 نماینده از 217 نمایندۀ حاضر مخالفت کردند و 10 نماینده هم رأی ممتنع دادند و با 146 رأی به تصویب رسیده است.
حالا پزشکان‌اند و اعتراض و جالب این که جنس اعتراضات، تأیید کننده همان سخن رییس جمهوری است که برخی از پزشکان خود را تافتۀ جدا بافته می‌دانند.
به این بهانه و با احترام به پزشکانی که برای سلامت مردم می کوشند و مالیات خود را هم می‌پردازند می‌توان این نکات را یادآور شد:
1.در برخی کانال ها به رییس جمهوری خرده گرفته‌اند که چرا گفته‌اند پزشکان باید کارهای خدماتی را هم انجام بدهند؟ حتی یک جا دیدم که نوشته اند آقای رییس جمهور گفته جراح، جارو بکشد! کی اما چنین سخنی گفته؟!
نطق رییس جمهور در روز رأی اعتماد به دکتر سعید نمکی مستقیماً پخش می شد و همه هم شنیده اند و در دست‌رس است. کجا گفته است جارو بکشند؟! جملات، همان است که نقل شد و به نحوۀ «پرورش پزشک» انتقاد شده و چون دولت با دانشگاه های تحت پوشش وزارت بهداشت، پزشک تربیت می‌کند به شیوه تربیتی انتقاد می‌کند و خواستار اصلاح نگاه می‌شود و ربطی به پزشکان و جراحان کنونی ندارد و آیندگان باید اعتراض کنند و آیندگان نیز هنوز نیامده‌اند.
2. در کشورهای پیشرفته که شماری از پزشکان صاحبان درآمدهای بالا زیاد به آنها رفت و آمد می‌کنند و بعضا اهل و عیال را به آن سامان فرستاده‌اند پزشک هم یک نیروی خدماتی است. چون خدمات سلامت ارایه می‌دهد. چنان که پلیس، خدمات امنیت و روزنامه نگار، خدمات اطلاع رسانی و معلم، خدمات آموزشی.
از ابتدا و حین آموزش و تربیت نیرو یاد می گیرند که نیروی خدماتی اند و باید خدمات بدهند.
3. 40 سال پیش و از جمعیت 35 میلیونی ایران 15 هزار نفر پزشک بودند و حالا با افزایش جمعیت به 80 میلیون نفر 150 هزار پزشک داریم. این جمعیت در این چند دهه پرورش یافته اند و مطالبۀ مالیات از درآمد نیرویی که تربیت کرده اند، گزاف نیست و اتفاقا همین که صدایشان درآمده نشان می دهد انگارۀ تافتۀ جدا بافته بودن درست است.
4. از پزشکان منتقد و محترم می توان پرسید زشت نیست یک متخصص زبر دست چشم‌پزشکی در مطب خود بساط عینک فروشی راه بیندازد؟ خود پزشکان نباید احترام خود را نگاه دارند؟ یا متخصص دیگر که به داروخانه ای در همان ساختمان ارجاع می دهد.
5. پزشکان محترم می دانند یا نمی دانند که به موجب مصوبۀ هیأت وزیران یک پزشک عمومی باید 15 دقیقه و پزشک متخصص باید 20 دقیقه و پزشک فوق تخصص 25 دقیقه صرف ویزیت بیمار کند؟
اگر می دانند چرا رعایت نمی کنند؟ پزشکان محترمی که بحث تعرفه را مهم تر از مالیات می دانند آیا بابت ویزیت 60 هزار تومانی 25 دقیقه وقت می گذارند؟
دوستی می گفت در مطب پزشکی از آقای دکتر پرسیدم دربارۀ دارویی که تجویز کرده بودید در اینترنت خواندم عوارض بدی دارد. درست است؟ می گفت پزشک نگاه عاقل اندر سفیهی به من انداخت و سکوت کرد و بعد به طعنه گفت چرا به مطب من آمدید؟ از روی همان سایت خودتان را درمان می کردید!
پاسخ دادم: من 60 هزار تومان ویزیت داده ام و یک ربع باید به من خدمات بدهید و پاسخ پرسش و ابهام من کمترین حق من است. آقای دکتر برآشفت و ترجیح دادم از مطب او خارج شوم و البته ویزیت را پس گرفتم!
5. در این که پزشکان زمان بیشتری را صرف تحصیل می کنند تردیدی نیست. در این که یک جراح باید درآمد بیشتری داشته باشد نیز. اما چند برابر یک پرستار؟ 5 برابر، 10 برابر یا 100 برابر؟
مالیات چه؟ باید بدهند یا نه؟
حالا اگر کسی بگوید نسبت معقولی بین درآمد پزشک و بخش های دیگر تیم سلامت و بهداشت برقرار باشد یا بگوید وقتی وانتی انار فروش کارت‌خوان دارد شما هم کارت‌خوان داشته باشید یا بگوید آقای چشم‌پزشک! شما که ماهرانه و حاذقانه عمل جراحی آب مروارید و آب سیاه را انجام می‌دهید و بینایی ما را بهبود می‌بخشید و گاهی نجات می‌دهید یا بازمی‌گردانید شأن شما اجل از عینک‌فروشی است و عینک‌فروشان برای خودشان صنف و راستۀ جداگانه‌ای دارند به مقام شامخ اطبا اهانت کرده است؟!
6. برخی پزشکان و جراحان محترم میل وافری به انحصار تمام خدمات سلامت در کف با کفایت خود دارند. مثلا خود را متولی طب سوزنی و هیپنوتیزم هم می دانند و همه این کارها باید تحت نظارت یا کفالت یک پزشک باشد. حال آن که درکشورهایی چون کره جنوبی این همه انحصار وجود ندارد. این بحث البته تخصصی است اما آیا صرف نام یک دکتر عمومی رافع همه خطرات احتمالی است و همه باید زیر بیرق یک پزشک که چه بسا تخصصی در آن زمینه ندارد فعالیت کنند؟
7. مورد دیگر این است که قبل از عمل‌های جراحی چنان امضا و موافقت می‌گیرند که عملا امکان شکایت و پی گیری بعدی باقی نمی ماند و جالب این که به آمار کاهش شکایت هم می بالند. گاه بیمار در حال تعویض لباس و انتقال به اتاق عمل است که همراه او باید برگه های مختلف را در وضعیت هیجانی امضا کند. این را هم بگوییم اهانت به مقام شامخ پزشکان است؟
8. اگر همین حالا اینترنت دفتر ما قطع شود آیا منِ نویسنده امکان انتشار این مطلب را دارم؟ اگر برق قطع شود چطور؟ پس این گونه نیست که موفقیت های ما منحصر به خود ما باشد. یک مجموعه فعالیت می کند. درست است که عمل لیزیک چشم را به نام پزشک می شناسیم اما این کار با استفاده از مدرن ترین و حیرت آورترین فناوری ها انجام می شود. برخی از رفتارها و گفتارهای پزشکان اما به گونه ای است که انگار از بای بسم الله تا تای تمّت، کار خودشان است و تکنولوژی یی که هیچ نقشی در رواج آن ندارند بی اثر است. شاید لازم باشد که از حرفه های مرتبط هم یاد شود تا این تصور اصلاح شود.
جان کلام اما این است:
ضمن احترام به پزشکانی که سلامت را به ما اهدا می‌کنند و در بیمارستان‌های دولتی با حقوق عادی یا خصوصی با کمتر از برخی واجدان درآمدهای کلان و صاحبان سهام خدمت می کنند و نیز آنان که مزد تخصص خود را می گیرند و مالیات هم می پردازند، جان کلام سه نکته است:
اول: رییس جمهوری خواستار اصلاح نوع تربیت پزشکان در دانشکده‌های پزشکی شده تا در آینده شاهد باشیم و هیچ جارویی دست هیچ جراحی نداده تا اسباب نگرانی‌شان باشد. با احترام به کارگران شریفی که مسیر قدوم مبارک پزشکان را جارو می کشند البته!
دوم: اگر درآمد دارند چرا مالیات نپردازند؟ نفت‌مان را نمی‌خرند یا باید التماس کنیم بخرند. دولت و ادارۀ مملکت اما پول می‌خواهد و مالیات هم مهم‌ترین منبع درآمدی پس از نفت است. از جراحی با 100 میلیون درآمد ماهانه نگیرند؟ از کارگر آجر‌پزی بگیرند؟
سوم: پزشکی، یک کار خدماتی است. دکتریِ پزشکی هم یک دکتریِ حرفه‌ای است. هستند و کم هم نیستند پزشکانی که استاد برجستۀ دانشگاه و برخوردار از پی اچ دی اند. اما همۀ پزشکان دانشمند و استاد نیستند و این حرفۀ آنهاست. مثل حرَف دیگر. انتظار ارایۀ خدمات از صاحب یک حرفۀ خدماتی و پرداخت مالیات بر درآمد گزاف نیست و جسارت به حوزه علم و دانش به حساب نمیآید.
شاید وقت آن رسیده باشد که برخی از خانم‌ها یا آقایان پزشک از برج عاج خود پایین بیایند. پایین که آمدید کارت‌خوان نیز فراموش نشود.
تکنولوژی یا فناوری حیرت‌آور قرن بیست و یکم جلوه‌های مختلفی دارد. یکی اشعۀ لیزر است و دیگری گوشی‌های هوش‌مند و تماس اینترنتی با آن سوی دنیا و البته استفاده از کارت‌خوان.
دستان حاذق‌تان را به اسکناس‌های آلوده نیالایید. بگذارید بیماران کارت بکشند! زیاده جسارتی نیست. این احتمال را هم در نظر بگیرید اگر شما در کار و رشتۀ خود سرآمدید ممکن است بیمار شما هم برای خود کسی باشد!
