برخی ناشنوایان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اعلام کردند که زبان اشاره حتی در مدارس استثنایی هم به رسمیت شناخته نمی شود و افراد ناشنوا از این گلایه مند هستند که استاندارد یکسانی برای زبان اشاره وجود ندارد.
رضا غلامی سلطان مرادی مسئول کارگروه ناشنوایان در سازمان بهزیستی پیش از این به خبرنگار ایرنا گفته بود که مجموعه ای از اطلاعات من درآوردی در زبان اشاره وجود دارد که مصوب بهزیستی نیست و مراجع بالادستی نیز آن را قبول ندارند؛ به طور مثال برای بیان کلمه دانشگاه یک حالت اشاره به بینی استفاده می شود در حالی که در زبان اشاره جدید برای بیان کلمه دانشگاه یک حالت اشاره سلام نظامی، کاربرد دارد.
زبان اشاره، سیستم قراردادی خاص، منظم و پیشرفته زبانی است که برای انتقال معنا به جای الگوهای صوتی یا نوشتاری در زبان، از الگوهای علایم دیداری (ترکیب همزمان شکل، جهت و حرکت دستان، بازوها یا بدن و حالات صورت برای بیان سلیس افکار گوینده) در یک کلمه اشاره استفاده می‌کند.
* زبان اشاره در مدارس استثنایی تدریس نمی شود
ملیحه ایروانی که نیمه شنوا و مترجم زبان اشاره گروه سرود است، درباره مشکلات نبود زبان اشاره همسان برای افراد ناشنوا می گوید: با اینکه ایران به عضویت کنوانسیون جهانی معلولان درآمده و در این کنوانسیون آمده است که «زبان اشاره» باید به رسمیت شناخته شود اما هنوز در ایران استفاده از این زبان در مدارس آموزش و پرورش استثنایی غیرقانونی است و این درحالی است که زبان اشاره، زبان رسمی ناشنوایان است.
وی اضافه می کند: یکی از دلایلی که مسئولان سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در توجیه عدم استفاده از زبان اشاره در مدارس استثنایی مطرح می‌کنند آن است که فرد ناشنوا خارج از مدرسه بتواند با افراد عادی ارتباط برقرار کند؛ این در حالی است که دانستن زبان اشاره توسط افراد ناشنوا با برقراری ارتباط آنها با سایر افراد جامعه هیچ مغایرتی ندارد.
ایروانی خاطرنشان کرد: زبان اشاره ارتباط فرد ناشنوا با دیگران را تسهیل می‌کند. زیرا این زبان، زبانی است که حتی انسان‌های اولیه هم از آن استفاده می کردند و حتی امروزه افراد عادی هم در صورت عدم تسلط به زبان سایر کشورهای دنیا با استفاده از اشارات مفاهیم موردنظر خود را منتقل می‌کنند، اما مسئولان سازمان آموزش و پرورش استثنائی کشور این مساله را نمی پذیرند.
وی گفت: مسئولان سازمان آموزش و پرورش استثنائی کشور اگر ادعا می کنند که زبان اشاره در مدارس استثنائی استفاده می‌شود، اعلام کنند که چند درصد از معلمان مدارس ناشنوایان به زبان اشاره تسلط دارند. این درحالی است که اگر زبان اشاره در کشور به رسمیت شناخته شود، بسیاری از مشکلات ناشنوایان برطرف خواهد شد.
* نبود مترجم میزان بهره وری از زبان اشاره را کاهش داده است
کیخسرو رنگرز یکی از این افراد ناشنوا که گوینده اخبار ناشنوایان نیز هست، می گوید: در کشور زبان اشاره وجود دارد اما از آن در مدارس استفاده نمی شود و نبود مترجم نیز موجب شده است که میزان بهره وری از زبان اشاره در جامعه کاهش یابد.
وی می افزاید: یکی از اساسی ترین مشکلات این است که بیشتر معلم های مدارس ناشنوایان به زبان اشاره تسلط ندارند و همین عامل موجب افت تحصیلی کودکان ناشنوا می شود.
رنگرز خاطرنشان می کند: طی دو سال اخیر تصمیم به آموزش معلمان برای تسلط به زبان اشاره گرفته شده است اما انتظار می رود نیروهای متخصص وارد این حوزه شوند.
* افراد شنوا با زبان اشاره آشنا نیستند
یک ناشنوای دیگر نیز که نخواست نامش درج شود، درباره زبان اشاره می گوید: هنگام صحبت در اماکن عمومی با نگاه بد مواجه می شود و صحبت ناشنوایان با یکدیگر توجه دیگران را به خود جلب می کند.
وی می افزاید: مدارس ناشنوایان نه معلم، نه مربی حرفه ای و نه امکانات آموزشی دارد. من تا مقطع دیپلم در مدارس معمولی درس خواندم و مسئولان خبر ندارند مدارس ناشنوایان تا چه حد بی کیفیت هستند.
وی ادامه می دهد: مشکل دیگر ناشنوایان در حوزه آموزشی این است که هنگام تدریس، آنان با افراد شنوایی روبرو هستند که با زبان اشاره و لب خوانی آشنا نیستند. متاسفانه این افراد تصور می کنند هر کس مشکل شنوایی دارد، باید بلند حرف بزنند و نمی دانند که باید شمرده حرف بزنند.
* ناشنوایان زبان اشاره را هویت اصلی خود می دانند
رئیس انجمن ناشنوایان ایران می گوید: افراد دارای معلولیت شنوایی (کم شنوا و ناشنوا) زبان اشاره ایرانی را زبان اصلی و جزئی از هویت اصلی خود می شناسند و آن را به کار می برند.
به گفته حامد عابدین زاده، کمیته پژوهش و توسعه زبان اشاره با بیش از 10 سال فعالیت، متاسفانه به علت حمایت نکردن سازمان ها و ادارات مربوطه، به تعطیلی کشیده شد.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می افزاید: دایره لغات زبان اشاره کمیته پژوهشی و توسعه زبان بسیار محدود بود و این موضوع با پیشرفت جامعه و حضور پر رنگ آنان در جوامع امروزی در زمینه ارتباطی و آموزشی برای افراد دارای معلولیت بسیار سخت و دشوار بود؛ اما در حال حاضر با از سرگیری فعالیت کمیته پژوهش و توسعه زبان اشاره توسط انجمن خانواده ناشنوایان و کانون ناشنوایان ایران و با حمایت سازمان بهزیستی در یکی دو سال گذشته و پیگیری های متعدد این کمیته بار دیگر فعالیت خود را آغاز می کند.
عابدین زاده ادامه می دهد: امید است با از سرگیری فعالیت این کمیته، شاهد پیشرفت زبان اشاره ایرانی برای این قشر آسیب پذیر باشیم. در روزهای آتی امید داریم مشکلات زبان اشاره ایرانی در زمینه آموزش و مترجمین زبان اشاره با حمایت سازمان بهزیستی و آموزش و پرورش استثنایی کشور را با راهکارهای مفید و ارزنده حل و فصل کنیم.
