آیا آنچه در 10 روز گذشته رخ داده است، آمادگی هر یک از طرفها را برای ریسک دوباره تقویت میکند یا باعث شده که از لبه پرتگاه عقب نشینی کنند و به ریسک گریزی برگردند؟»
آسوشییتدپرس: ایران و اسرائیل از آستانه یک جنگ تمام عیار بازگشتند/ سیاست خارجی، پاشنه آشیل جو بایدن در سال انتخابات شد
جماران، آیا تنش میان جمهوری اسلامی ایران و رژیم اسرائیل به پایان رسیده است؟ آسوشییتدپرس در گزارشی در این باره می نویسد: جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، حداقل در حال حاضر، می تواند نفس راحتی بکشد چرا که به نظر می رسد اسرائیل و ایران از آستانه کشاندن خاورمیانه به سمت یک جنگ همه جانبه عقب نشینی کرده اند.
این رسانه با فرض درست گرفتن ادعاها درباره اینکه اسرائیل عامل حمله علیه یک پایگاه نظامی ایران در اصفهان بوده، نوشت: حملات تلافی جویانه اسرائیل به ایران و سوریه خسارات محدودی به بار آورد. این اقدام محدود پس از آن صورت گرفت که جو بایدن از دولت بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اسرائیل خواست تا واکنش خود به حمله مستقیم بی سابقه ایران به اسرائیل در هفته گذشته را تعدیل و از تشدید خشونت در منطقه اجتناب کند.
واکنش عمومی ایران به حملات اسرائیل در روز جمعه نیز بیصدا بود و این امیدواری را ایجاد کرد که تنشهای اسرائیل و ایران که مدتها در سایه با حملات سایبری، ترورها و خرابکاریها انجام میشد به همان حالت بازگردد و دو طرف از رویارویی مستقیم فاصله بگیرند.
این وضعیت برای بایدن همچنان حساس و شکننده است، زیرا او باید در میانه وزردن بادهای مخالف از خاورمیانه، روسیه، هند و اقیانوس آرام دوباره راه خود را به سمت کاخ سفید باز کند. او در جریان مبارزات انتخاباتی خود در سال 2020 به رای دهندگان قول داد که کاخ سفید در دوره او آرامش و جایگاه واقعی آمریکا را به این کشور بازمی گرداند. حالا رای دهندگان در حال راستی آزمایی عمل کردن او به این وعده هستند.
مسائل سیاست خارجی معمولاً موضوع اصلی رای دهندگان آمریکایی نیست. انتظار می رود که نوامبر امسال نیز مسائل اقتصادی و امنیت مرزی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. اما نظرسنجیهای عمومی نشان میدهد که نگرانیها درباره مسائل خارج از کشور می تواند در نتیجه انتخابات هم تاثیر گذار باشد. به عنوان نمونه در سال 2006، نارضایتی رأیدهندگان از جنگ عراق عامل اصلی از دست دادن 30 کرسی مجلس نمایندگان و شش کرسی سنا توسط حزب جمهوریخواه شد.
کریستوفر بوریک، مدیر مؤسسه افکار عمومی کالج مولنبرگ، می گوید: «ما میبینیم که ارزیابی رأیدهندگان از مدیریت جو بایدن در امور خارجی کاملاً منفی است. این ترکیب برای بایدن عالی نیست.»
بایدن سرمایه سیاسی عظیمی را در واکنش به جنگ اسرائیل و حماس و همچنین حمایت دولتش از اوکراین در مقابله با تهاجم روسیه به کار گرفته است. تنشزدایی آشکار بین اسرائیل و ایران همچنین در حالی صورت میگیرد که مجلس نمایندگان روز شنبه کمک ۹۵ میلیارد دلاری در زمان جنگ به اوکراین، اسرائیل و تایوان را تصویب کرد، اقدامی که بایدن در شرایطی که نیروهای اوکراینی با کمبود تسلیحات ناامیدکننده مواجه شدهاند، بر آن تاکید کرده است.
مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان، پس از ماهها تأخیر، این بسته را در سایه تهدید تندروهای حزبش برای کناره گیری، پیش برد. این قانون اکنون در انتظار رای گیری در سنا است. پول جدید موجی از تسلیحات را برای خطوط مقدم فراهم می کند و به کاخ سفید امیدوار می شود که اوکراین می تواند وضعیت را پس از ماه ها شکست در جنگ تا حدودی اصلاح کند.
بایدن همچنین تقویت روابط در هند-اقیانوس آرام را محور اصلی برنامه سیاست خارجی خود قرار داده است و به دنبال به دست آوردن متحدان و ایجاد روابط جدید است زیرا چین به یک رقیب اقتصادی و نظامی قدرتمندتر تبدیل می شود.
ریچارد گلدبرگ، مشاور ارشد در اندیشکده واشنگتن بنیاد دفاع از دموکراسیها، گفت: اما جمهوریخواهان، از جمله دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق، معتقدند که سیاست های جو بایدن مسبب بسیاری از مشکلاتی است که ایالات متحده در سطح جهانی با آن دست و پنجه نرم می کند.
جمهوری خواهان از تلاش های ناموفق بایدن در اوایل دوره ریاست جمهوری خود برای احیای توافق هسته ای با ایران که با میانجیگری دولت اوباما و ترامپ کنار گذاشته شد، انتقاد کرده و گفته اند که این امر تهران را جسور می کند. این توافق میلیاردها دلار کاهش تحریمها را برای ایران در ازای موافقت این کشور با لغو برنامه هستهای خود فراهم کرده بود.
منتقدان جمهوری خواه به دنبال ارتباط حمله روسیه به اوکراین به تصمیم بایدن برای عقب نشینی از افغانستان هستند و دولت اوباما را به دلیل ارائه نکردن پاسخ کافی قوی به تصرف کریمه توسط ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سال 2014 سرزنش می کنند.
گلدبرگ، یکی از مقامات امنیت ملی در دولت ترامپ، میگوید: «میتوانید در یک بررسی خطی دقیق نتیجه گیری کنید که ما چگونه از نقطه A به B به C به D رسیدیم و در حقیقت وارد دنیایی از آتش شدیم. شاید برای مردم مهم نباشد که چگونه به اینجا رسیدیم، اما برایشان اهمیتی دارد که ما اکنون در این نقطه قرار داریم. »
نظرسنجیها نشان میدهد که نگرانیهای آمریکاییها در مورد مسائل سیاست خارجی در حال افزایش است. بر اساس نظرسنجی مرکز تحقیقات روابط عمومی آسوشیتدپرس-NORC که در ژانویه منتشر شد، از نظردهندگان خواسته شد که پنج موضوع مهمی که بر انتخاب آنها در سال 2024 تاثیرگذار است را نام ببرند و حدود 4 نفر از هر 10 بزرگسال ایالات متحده موضوعات سیاست خارجی را یکی از این پنج موضوع دانستند . این رقم دو برابر رقم تحقیق مشابه در سال گذشته میلادی درباره اهمیت موضوع سیاست خارجی برای رای دهندگان امریکایی است.
علاوه بر این، بر اساس نظرسنجی AP-NORC که در ماه جاری منتشر شد، حدود 47 درصد از آمریکایی ها گفتند که معتقدند بایدن به روابط با دیگر کشورها آسیب رسانده است. به همین ترتیب، 47 درصد در مورد ترامپ همین را گفتند.
بایدن در شش ماه اول ریاستجمهوریاش در نظذسنجی ها در اوج بود و رایدهندگان آمریکایی تا حد زیادی عملکرد او را تایید کرده و به او برای مدیریت اقتصاد و مهار همهگیری ویروس کرونا نمرات بالایی دادند. اما رئیس جمهور پس از خروج هرج و مرج نیروهای ایالات متحده از افغانستان در اوت 2021، روند سقوط در نظرسنجی ها را آغاز کرد و از این وضع تاکنون بهبود هم نیافته است.
اکنون، بایدن خود را درگیر عدم قطعیت دو جنگ می بیند. هر دو می توانند او را تا روز انتخابات تحت الشعاع قرار دهند.
با جنگ اسراییل و حماس، جمهوری خواهان او را به این دلیل که به اندازه کافی از اسرائیل حمایت نمی کند، سرزنش می کنند و جناح چپ حزب او به شدت از سیاست او در عدم وادار کردن نتانیاهو به حفاظت از جان فلسطینی های غیرنظامی انتقاد می کنند. آرون دیوید میلر، مشاور مسائل خاورمیانه در دولتهای جمهوریخواه و دموکرات، گفت: پس از حملات رژیم صهیونیستی به ایران، تنشهای خاورمیانه وارد «منطقه خاکستری» شده است که همه طرفها باید با دقت از آن عبور کنند.
آیا آنچه در 10 روز گذشته رخ داده است، آمادگی هر یک از طرفها را برای ریسک دوباره تقویت میکند یا باعث شده که از لبه پرتگاه عقب نشینی کنند و به ریسک گریزی برگردند؟» آرون دیوید میلر می گوید: «اسرائیل و ایران با حمله به قلمرو یکدیگر بدون تنش بزرگ کنار آمدند. چه نتیجه ای از آن می گیرند؟ آیا نتیجه گیری این است که ممکن است بتوانیم این کار را دوباره انجام دهیم؟ یا اینکه ما واقعاً اینجا از یک تنش بزرگ نجات یافتیم و باید بسیار مراقب باشیم.»
به نظر میرسد اسرائیل و حماس از توافقی بر سر آتشبس موقتی که آزادی گروگانهای باقیمانده در غزه تحت کنترل حماس و کمکرسانی به این منطقه را تسهیل میکند، فاصله زیادی دارند. این توافقی است که بایدن آن را برای یافتن پایانی برای جنگ ضروری می داند.
ویلیام برنز، مدیر سیا، هفته گذشته از این که حماس هنوز پیشنهادی را که مذاکره کنندگان مصری و قطری در این ماه ارائه کرده بودند، نپذیرفته است، ابراز ناامیدی کرد.
همزمان، دولت بایدن تلاش کرده است نشان دهد که اسرائیل را پاسخگو میداند و روز جمعه مجازاتهای جدیدی را برای دو نهاد متهم به جمعآوری کمک مالی برای شهرکنشینان افراطی اسرائیل که قبلاً تحت تحریم بودند و همچنین بنیانگذار سازمانی که اعضای آن مرتباً به فلسطینی ها حمله میکنند، وضع کرد.
جیک سالیوان مشاور امنیت ملی و دیگر مقامات دولت روز پنجشنبه با وزیر امور استراتژیک اسرائیل و مشاور امنیت ملی این رژیم دیدار کردند. به گفته کاخ سفید، مقامات آمریکایی نگرانیهای بایدن را درباره برنامههای اسرائیل برای انجام عملیات در شهر رفح در جنوب غزه، جایی که حدود 1.5 میلیون فلسطینی در آن پناه گرفتهاند، تکرار کردند.
راس بیکر، استاد بازنشسته علوم سیاسی در دانشگاه راتگرز، می گوید که بایدن ممکن است به طور موقت از تنشهای اسرائیل و ایران که توجه را از محرومیت غزه دور کرده، سود برده باشد.