نشست وین۲ در حالی به پایان رسید که تجربه ناکامی های نشست های متعدد از جمله ژنو ۲ در کارنامه کشورهای طرف بحران سوریه همچنان خودنمایی می کند. با این حال این بار مذاکرات دیپلماتیک در فضایی متفاوت از گذشته صورت گرفت و آنچه برای همگان آشکار بود حضور بی قید و شرط ایران در این نشست و مواضع منسجم ایران و روسیه درباره آینده سیاسی سوریه بود. حالاکشورهای شرکت کننده که قرار است برای دو هفته دیگر گرد هم بیایند به این نتیجه دست یافتند که نادیده گرفتن نقش ایران در هر راهکاری برای حل بحران سوریه تولد نوزادی مرده به حساب می آید. دعوت از ایران برای شرکت در نشست وین ۲ حکایت از آن دارد که مخالفان دولت سوریه به خوبی به نقش سازنده ایران برای حل بحران سوریه پی برده اند و این بار امیدواری بیشتری با حضور بازیگر کلیدی منطقه یعنی ایران برای حل این بحران دارند. در نشست های قبلی و به ویژه در نشست های ژنو۱ و ژنو۲، امریکا و برخی هم پیمانان آن از جمله عربستان سعودی با حضور ایران در هر نشستی با موضوع سوریه مخالفت می کردند و همین امر نیز به مانعی اصلی در دستیابی به راهکاری دیپلماتیک برای حل بحران تبدیل شد و به شکست آن نشست ها انجامید. اما بر کسی پوشیده نیست که یکی از بازیگران اصلی در بحران سوریه، جمهوری اسلامی ایران است و قدرت منطقه ای ایران و نقش مهمی که این کشور در تحولات میدانی جنگ علیه تروریسم در سوریه به عهده دارد باعث شد که سعودی ها و امریکایی ها با عقب نشینی از پیش شرط های خود اذعان کنند بدون تهران نمی توانند بحران های منطقه ای از جمله جنگ سوریه را حل و فصل کنند. این درحالی است که جمهوری اسلامی ایران از همان آغاز بحران سوریه همواره بر راهکار سیاسی برای حل این بحران تاکید داشته و همواره تلاش کرده است با در پیش گرفتن رویکردی فراگیر و منطقی، همه طرف ها را به میز گفت وگو و مصالحه سیاسی دعوت کند. در این زمینه می توان گفت سیاست جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با بحران سوریه بر سه پایه استوار است: احترام به حقوق مشروع ملت سوریه برای تعیین سرنوشت و اصلاح کشور، مخالفت با مداخله خارجی و مخالفت با تروریسم به عنوان روش تحقق اهداف سیاسی. دعوت رسمی از ایران با این اعتراف از سوی مقام های امریکایی که هر نشستی درباره بحران سوریه بدون حضور ایران به شکست می انجامد، نشان می دهد بدون شک در سطح بین المللی این توافق وجود دارد که اولویت نخست در سوریه مبارزه با گروه های تروریستی است و این کار نیز به موفقیت نمی رسد مگر با جلب همکاری کشوری مانند ایران که همیشه در صف مقدم مبارزه با گروه های تروریستی در خاورمیانه بوده است. در عین حال نحوه شرکت ایران در این نشست نشان داد که ایران، یک ایران یک دولت و کشور ثبات بخش به منطقه بوده و نمی شود برای حضور ایران شرطی را قایل شد. همچنین مخالفان دولت سوریه تمام تلاش خود را به کار بستند تا دیگر بازیگران به ویژه روسیه و ایران را متقاعد سازند که شرط اصلی حل بحران این کشور، برکناری بشار اسد است اما مسکو و تهران همان طور که پیش تر بارها اعلام کردند، بر این باورند که هرگونه تصمیم درباره آینده این کشور بر عهده مردم سوریه و در فضایی دموکراتیک و آرام و بدون جنگ و خونریزی است. دیدگاه ایران که بسیاری از بندهای بیانیه نهایی بازتاب آن بوده، این است که تصمیم گیرنده اصلی در سوریه، مردم این کشور هستند و شرکت کنندگان در این نشست، طرف موضوع سوریه نیستند: به عبارتی این کشورها دور هم جمع شدند تا به تسریع دستیابی راه حل بحران سیاسی در سوریه کمک کنند و یادآورشوند که طرف دعوای سوریه، مردم این کشور هستند. در بیانیه ۹ بندی نشست صلح وین تاکید شده: تصمیمی برای برکناری بشار اسد، رییس جمهوری سوریه در زمانبندی مشخص وجود ندارد. ایران و رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان تلاش کرد چارچوب اصلی مبارزه با تروریسم در موضوع سوریه در بیانیه گنجانده شود و نکات مهمی که در این بیانیه آمده، در مسائل اصولی همچون حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی و وحدت ملی سوریه تاکید و تصریح شده است و در این بیانیه همچنین یادآور شده که هیچ کسی دنبال تجزیه کشور سوریه نیست. نکته دوم درباره سرنوشت بشار اسد بود و در طرح های پیشنهادی که از سوی امریکا مطرح می شد جدول زمانبندی برای پروسه انتقال قدرت، پیش بینی شده بود که با تلاش ظریف در این جلسه قرار بر این شد که این جدول زمانبندی در بیانیه پایانی وجود نداشته باشد و در نهایت تصویب شد که یکی از بندهای بیانیه این باشد که مردم سوریه نسبت به سرنوشت خود تصمیم بگیرند. در نشست صلح وین تصریح شد که با پیشنهاد ایران و با تصحیح برخی بندها، هرگونه پروسه سیاسی و آتش بس در سوریه در چارچوب تلاش های سازمان ملل و با کمک و نظارت این سازمان بین المللی انجام شود و در عین حال برای ادامه چنین جلساتی گروه های کوچک تری تشکیل یا به همین نحو جلسات برگزار شود توافقاتی نیز حاصل شد. نشست صلح سوریه که تا دو هفته دیگر تکرار خواهد شد باید دید آیا واگرایی های موجود بین برخی کشورها به همگرایی تبدیل و اراده همه کشورها به طور جدی و واقعی معطوف به مبارزه با تروریسم خواهد شد یا روند مخرب قبلی ادامه خواهد یافت.
نوشتههای مرتبط
پیام شهیدان غواص همدلی و همزبانی
دی 11, 1348 بهمن 11, 1402 / یادداشت
این روزها فضای جامعه معطر به حضور عطر آگین شهدایی است که قهرمانانه در زیر خروار ها خاک با دستانی بسته حبس شدند تا در…
پیام شکست استیضاح فانی
دی 11, 1348 بهمن 11, 1402 / یادداشت
استیضاح وزیر آموزش و پرورش با وجود مخالفت جو عمومی مجلس سر انجام برگزار شد و نتیجه آن برای استیضاح کنندگان باب میل نبود. این…
پشت پرده استیضاح آخوندی و چند نکته
دی 11, 1348 بهمن 11, 1402 / یادداشت
در آخرین ماههای پایانی فعالیت مجلس نهم، بحث استیضاح و سوال از وزرا با تعداد اندکی امضا در هئیت رئیسه مجلس اعلام وصول می شود…